CYKL: KARTY Z KALENDARZA – Kalisz Pomorski 1945–1980

Wyjątkowy cykl „Karty z kalendarza”, w którym dzień po dniu odkrywamy historię Kalisza Pomorskiego z lat 1945–1985.
To podróż w czasie, która pozwoli nam wspólnie przypomnieć sobie początki powojennego życia w naszym mieście – ludzi, wydarzenia, codzienność i wielkie chwile.

3 listopada…
1949 roku (76 lat temu) – Uruchomiono pierwszy wieczorowy kurs dla analfabetów. W Kaliszu Pomorskim mieszkało wówczas 45 analfabetów i 15 półanalfabetów. Na kurs skierowano 52 osoby. Frekwencja była słaba. Jak odnotowano, „widoczny jest brak zrozumienia, że Rząd Ludowy łoży wielkie sumy na likwidację analfabetyzmu, spuściznę rządów sanacyjnych”.
1952 roku (73 lata temu) – Komisja Rolna Miejskiej Rady Narodowej zajęła się sprawą zagospodarowania odłogów. Postanowiono zaapelować do zakładów pracy aby „zaagitowano wszystkich pracowników o podjęcie po kilka arów odłogów”.
1982 roku (43 lata temu) – Podsumowano realizację wniosków zgłoszonych przez egzekutywę Komitetu Miejsko-Gminnego PZPR w Kaliszu Pomorskim. Zgłoszono ich w sumie 133, z czego 31 dotyczyło spraw kulturalno-oświatowych, 25 handlu, 21 kwestii wewnątrzpartyjnych, 16 rolnictwa, 12 gospodarki, 11 administracji, 11 problemów mieszkaniowych, 8 młodzieży (ZSMP i ZHP) oraz 1 ochrony środowiska. Dotychczas zrealizowano 105 wniosków, a te niezrealizowane dotyczą głównie kultury i oświaty (9), handlu (7) i gospodarki (5). 
Realizację wniosków dotyczących szkół omówił Roman Bykowski (Gminny Dyrektor Szkół) oraz Jerzy Andrzejczak, Stanisław Labuda i Jadwiga Skurczak. „Przedstawiono trudności w zakresie materiałów budowlanych, wykonawców, zaopatrzenia młodzieży w obuwie sportowe. W odpowiedzi tow. I sekretarz KM-G PZPR Jerzy Płachta stwierdził, iż „w niektóre materiały należy zaopatrywać się wcześniej i na bieżąco, a nie czekać do ostatniej chwili”. 

4 listopada…
1945 roku (80 lat temu) – W Kaliszu Nowym odbyło się zebranie organizacyjne Związku Samopomocy Chłopskiej mające na celu otwarcie własnej spółdzielni.
1951 roku (74 lata temu) - Prezydium MRN rozpatrując podanie Anny Głód zmniejszyło jej wymiar obowiązkowych dostaw o 50% z powodu „marnych zbiorów żyta”, a Annie Malkiewicz zezwolono dostarczyć tylko 100 kg ziarna, gdyż „jest wdową i ma na utrzymaniu dwoje małych dzieci”. Ponadto postanowiono zaangażować na stanowisko bibliotekarki Stanisławę Szwed.
1953 roku (72 lata temu) – Realizując uchwałę Wojewódzkiej Rady Narodowej w sprawie pomoru świń, Prezydium MRN zobowiązało rolników do wybielenia wapnem wszystkich zagród oraz powiadomienia pod groźbą kary weterynarza w razie stwierdzenia choroby trzody chlewnej. Przeprowadzenie dezynfekcji oraz oczyszczania gospodarstw sprawdzą trójki kontrolne powołane dla trzech dzielnic miasta.
Wiceprzewodniczący Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Kaliszu Pomorskim Władysław Chojnacki zaapelował do sołtysów aby „zwrócili szczególną uwagę na bronowanie i wyzbieranie ziemniaków na ziemniaczyskach co przyczyni się jednocześnie do likwidacji tak straszliwego szkodnika jakim jest stonka, jak również wyższej wydajności z ha”. W wolnych wnioskach sołtys Cybowa Józef Tatara poinformował, że miejscowy Rolniczy Zespół Spółdzielczy postawił budynek inwentarski, ale „do chwili obecnej nie ma on oszklenia co wpływa ujemnie na stan zdrowotny inwentarza”.
1972 roku (53 lata temu) – W Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR w Koszalińskim Przedsiębiorstwie Produkcji Betonów „Żelgazbet” w Kaliszu Pomorskim, liczącej 49 członków i 2 kandydatów (19% załogi), odbyło się zebranie sprawozdawczo-wyborcze, podsumowujące dwuletnią kadencję. I sekretarz POP towarzysz Stanisław Najs stwierdził, że w kaliskim zakładzie „uległy dalszej poprawie zarobki i warunki pracy, choć jeszcze w niedostatecznym stopniu”. A o ile „wyniki przedsiębiorstwa świadczą o znacznej poprawie efektywności gospodarowania”, to „nie widać poprawy w zakresie szeroko rozumianej dyscypliny”. Tu praca POP „nie była skuteczna bowiem nie zawsze wyciągano konsekwencje w stosunku do winnych członków partii, którzy z powodu niezrozumiałej solidarności z innym pracownikami ukrywali marnotrawstwo czy bumelaństwo”. 
W dyskusji tow. Józef Lewicki, przewodniczący Rady Zakładowej, stwierdził, że „istnieje jeszcze pijaństwo w czasie pracy głównie przez ludzi młodych, którzy nie mają rodziny i oni przede wszystkim są przyczyną płynności kadr”. Tow. Grzegorz Hajduk oświadczył, że „zakładowa organizacja Związku Młodzieży Socjalistycznej w praktyce nie istnieje, a właśnie ona powinna zająć się i pomagać młodym, nowo przyjmowanym pracownikom”. 
W wyniku tajnego głosowania w skład egzekutywy POP weszli towarzysze: Antoni Dąbrowski, Grzegorz Hajduk, Józef Lewicki, Aleksander Petryk, Jan Szymański, Zenon Szymański, Jan Widocki. W jawnym głosowaniu wybrali oni spośród siebie na funkcję I sekretarza POP Jana Widockiego, a na funkcję II sekretarza Zenona Szymańskiego. W przyjętej na zakończenie zebrania uchwale zobowiązano członków PZPR do „prowadzenia aktywnej pracy nad wzrostem szeregów” oraz „podniesienia dyscypliny partyjnej”, natomiast kierownictwo „Żelgazbetu” zobowiązano do „odpowiedniego zaopiekowania się nowo przyjętymi pracownikami z uwagi na poważne trudności z ich znalezieniem”.
1981 roku (44 lata temu) – Egzekutywa KM-G PZPR zapoznała się z działalnością POP PZPR w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Kaliszu Pomorskim. Informację o działalności gospodarczej i usługowej SKR przedstawili: prezes Piotr Kozak, wiceprezes Feliks Kmiecik i główna księgowa Maria Józefczuk. Stwierdzono „znaczne osiągnięcia w rozwoju usług, obsłudze i stanie sprzętu”. Jednocześnie wskazano na niedociągnięcia w Zakładzie Produkcji Rolnej SKR, który „nie dostosowuje struktury upraw do potrzeb własnej bazy paszowej”. 

5 listopada…
1945 roku (80 lat temu) – Wójtem Gminy Kalisz Nowy jest Stanisław Czerwiński. Jak podał w raporcie, na terenie gminy mieszka 937 Polaków i 526 Niemców. Najwięcej jest rolników (515), rzemieślników odnotowano 95, w tym 72 to kolejarze.
1958 roku (67 lat temu) – Wanda Torcz, kierowniczka Przedszkola Miejskiego, złożyła na posiedzeniu Prezydium MRN sprawozdanie z działalności placówki, do której uczęszcza 29 dzieci. Jak stwierdziła, „dużą korzyść daje zakupiony dywan, na którym dzieci podczas zajęć siedzą sobie swobodnie i miękko. Także bawić się jest o wiele przyjemniej na dywanie aniżeli na gołej, zimnej podłodze, a szczególnie zimą. Jednocześnie dywan jest także ozdobą i przyczynia się do estetycznego wyglądu Przedszkola”. 

6 listopada…
1957 roku (68 lat temu) - Na wniosek Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Kaliszu Pomorskim, Prezydium MRN zezwoliło na „rozbiórkę dwóch szop zagrażających zawaleniem w ogrodzie przy ul. Wolności 3, użytkując uzyskany materiał na naprawę magazynu przy budynku administracyjnym Prezydium MRN oraz wykonanie szopy u rakarza miejskiego, koniecznej do umieszczenia tam wałęsających się po ulicach zwierząt”. Na wniosek dyrektora Szkoły 11-letniej przydzielono jej budynek przy ul. Wolności 16 na internat oraz budynek przy ul. Wolności 21. Ponadto, także na wniosek dyrektora Szkoły postanowiono wystąpić do Zarządu GS z pismem w sprawie otwarcia punktu skupu butelek, bo „dzieci i dorośli nie mają ich gdzie sprzedać i często jeżdżą nawet do Cybowa celem dokonania tej transakcji” (chodzi o kantynę wojskową w jednostce Cybowo).
1980 roku (45 lat temu) – Egzekutywa Komitetu Miejsko-Gminnego PZPR postanowiła przeprowadzić rozmowy dyscyplinujące z pięcioma towarzyszami (S. Litwin, S. Majewski, E. Pindor, Z. Sabara, J. Szymański), którzy „mają częste nieobecności na posiedzeniach”. Na własną prośbę skreślono z listy członków PZPR Jana Bogusza z „Sinogalu”. Podjęto decyzję o rozwiązaniu POP w Cybowie, liczącej 6 towarzyszy, z których troje wyjechało. Pozostali będą należeć do terenowej POP w Kaliszu Pomorskim gdyż „w najbliższym czasie nie ma możliwości rozwoju szeregów partyjnych w tej wsi”.

7 listopada…
1945 roku (80 lat temu) – Jak informuje oddział PUR (Państwowego Urzędu Repatriacyjnego) w Drawsku, „miasto Kalisz Nowy zniszczone w 80% straciło znaczenie miasta”. Może tu jeszcze zamieszkać co najwyżej 300 osób.

8 listopada…
1957 roku (68 lat temu) – W sesji MRN uczestniczyło 12 z 20 radnych. Referat na temat „oceny stanu rozwoju zwierząt gospodarskich na terenie miasta i przebiegu akcji jesienno-siewnej oraz wykopkowej” odczytała sekretarz Prezydium Katarzyna Zawadzka. Podała, że kaliscy rolnicy mają 152 konie, 376 sztuk bydła, 741 świń oraz 306 owiec. Przewodniczący Prezydium MRN Jan Staworzyński podkreślił, że „najwięcej kłopotu jest z tymi rolnikami, którzy wystąpili ze Spółdzielni Produkcyjnej. Zakładają gospodarstwa od nowa, pobrali z banku pożyczki i nie mogą należycie wywiązać się z obowiązków wobec Państwa”. 
Sekretarz KM PZPR Stanisław Stodulski stwierdził, że „źle pracują tylko ci rolnicy, którzy źle zrozumieli tezy IX Plenum KC PZPR. I zamiast podwyższać stopę życiową, chcieliby szkodzić”. Tłumaczył, iż obecnie, po Październiku, rząd zastosował bodźce materialne dla rolników, zniósł obowiązkowe dostawy mleka. „Już dużo zmieniło się na lepsze, a w przyszłym roku nastąpi dalsza poprawa warunków bytowych ludności”. Jak dodał, „są chętni na założenie fabryki cementu na terenie miasta w obiektach po POM-e, jako spółki państwowo-prywatnej, w imieniu której występuje obywatel Kowalczyk”. 

9 listopada…
1955 roku (70 lat temu) – Przewodniczący Prezydium MRN Jan Staworzyński zarzucił członkowi zarządu GS „SCh” Edwardowi Michnowskiemu, że „tłumaczenie się GS-u nieprzydzielaniem przez Powiatowy Związek GS artykułów pierwszej potrzeby jest gołosłowne”. I podał przykład magazyniera kaliskiego GS, który już w magazynie „prowadzi sprzedaż bucików dziecięcych lub innych lepszych towarów swoim kumotrom i znajomym, w rezultacie czego te towary nie dochodzą do sklepów co jest karygodne”. W odpowiedzi E. Michnowski poinformował, że magazynier otrzymał „naganę na piśmie, a trudności w zaopatrzeniu sklepów tłumaczył problemami transportowymi. Kaliski GS ma bowiem 23 sklepy i tylko dwie pary koni. Przy czym jedna para koni „jest stale zatrudniona przy rozładunku wagonów gdzie też nie zawsze może nadążyć”. I dodał, że „GS poczynił starania o wprowadzenie sprzedaży ratalnej przez co „udostępni się szerszym masom możliwość zakupu niezbędnych towarów na miejscu”.
1957 roku (68 lat temu) – Prezes Zarządu kaliskiego GS Stanisław Majewski ujawnił na posiedzeniu Prezydium MRN, że na podstawie rozdzielnika określonego przez PZGS w Drawsku, na Kalisz Pomorski przypada tygodniowo średnio 300 kg mięsa i tłuszczy zwierzęcych. Natomiast po interwencjach z powodu braku w sklepach spożywczych mąki, kasz, ciastek, pierników i margaryny, „PZGS nadesłał 400 kg takowych”. Na pytanie o brud w gospodzie St. Majewski odpowiedział, że „nie sposób utrzymać tam czystości gdyż mieszkańcy miasta nie umieją zachować się przyzwoicie w lokalu publicznym: zaśmiecają podłogę, plują na nią i tłuką kufle”. Dodatkowo „nowe serwety nylonowe na stolikach poprzepalali papierosami, pocięli nożami, niszcząc do tego stopnia, że nie nadają się już do żadnego użytku”.
1960 roku (65 lat temu) – Prezydium MRN postanowiło przyjąć na okres próbny do pracy w Miejskiej Bibliotece Publicznej jako pomoc bibliotekarki Czesławę Król. Jednocześnie załatwiono odmownie podania o tę posadę skierowane przez Danutę Romaniuk i Krystynę Ziółkowską. Sprawozdanie z przydziału mieszkań złożyła referentka kwaterunkowa Elżbieta Sobczak. Jak poinformowała, w roku 1960 wpłynęły 74 podania o mieszkanie. Pozytywnie załatwiono tylko 24, gdyż w Kaliszu Pomorskim nie buduje się nowych mieszkań, a te zwalniane pozyskuje się jedynie drogą „ruchu ludności”.

Poszukujemy Waszych wspomnień!
Chcemy stworzyć prawdziwą kronikę Kalisza Pomorskiego – pisaną razem z Wami. Jeśli posiadacie stare fotografie, dokumenty, wspomnienia lub opowieści przekazywane w rodzinie – podzielcie się nimi!
Przesyłajcie je na adres: Promocja@kaliszpom.pl
Wszystkie dotychczasowe materiały przygotował i opracował z pasją Bogumił Kurylczyk – dziękujemy!
Dołączcie do tej niezwykłej podróży w przeszłość! Razem zachowajmy pamięć o tamtych czasach